ارقام خرما در انواع مختلف

ارقام خرما ایرانی را می شناسید؟ آیا استان های تولید کننده خرما در ایران کدامند و مرغوب ترین خرمای صادراتی در کدام استان عرضه می شود؟
میزان رطوبت، زودرسی، دیررسی، هسته دار و بی هسته بودن، نرمی بافت، حالت مصرف خرما (مربوط به مرحله رشد خرما)، موجب می شود که میوه خرما در حالت های مختلف بطور متفاوتی طبقه بندی شود.
میوه خرما بر اساس نرمی بافت و میزان رطوبت و کیفیت به صورت زیر طبقه بندی می شود. هر یک از ارقام خرما در حالت بخصوصی بهترین طعم را دارند.

دسته بندی انواع خرما

• خرمای خشک

این نوع از خرما به آن دسته از خرما اطلاق می شود که به مرحله رطب نمی رسند. مانند : قصب (خرما زاهدی) ، اشرسی، دیری و سویدانی.

• خرمای نیمه خشک

این نوع خرما زمانی که به مرحله تمر می رسد، بافت پوششی آن خشک می شود. مانند: خضراوی، زاهدی، ربی و استعمران.

• خرمای نرم

بافت این نوع از خرما، از مرحله رطب تا تمر نرم باقی می مانند. مانند: خرمای کبکاب، خرمای مضافتی و خرمای شاهانی.

همانطور که یاداور شدیم زودرسی و دیر رسی نیز، از عوامل دیگر طبقه بندی میوه خرما است. این ویژگی از خصوصیات مشخص شده خرما بشمار می رود. بطور مثال زاهدی و برمائی و دیری در طبقه دیر رس ترین خرماها و خضراوی و حلاوی جزء زود رس ترین نمونه های خرما هستند.

در دنیا حدود ششصد و پنجاه رقم خرما وجود دارد که حدود ۱۲۰ رقم آن تا بحال شناخته شده و مورد مطالعه قرار گرفته اند. خرمای ایران در انواع نسبتا زیاد تولید می شود که بر اساس اطلاعات و منابع موجود بالغ بر ۴۰۰ رقم مختلف است.

ارقام مختلف درخت خرما از نظر ویژگی های تشریحی و فیزیولوژیکی با یکدیگر تفاوت هایی دارند. از جمله گل دادن، بلندی و کوتاهی درخت، رنگ و شکل، اندازه و تعداد برگچه ها، مشخصات خوشه میوه، اتصال برگچه ها به محور اصلی و زاویه اصلی میوه ها به تنه درخت، زودرس یا دیررس بودن میوه و میزان رطوبت و قند میوه خرما.

این اختلاف ها بستگی به دو عامل اصلی یعنی ویژگی ها و خصوصیات ارثی (ژنتیک) و دیگری اثرات محیط پرورش (نوع آب و هوا، چگونگی جنس و بافت خاک و ..) دارند. برای شناسایی کامل ارقام خرما، مطالعات دقیق علمی بر روی ویژگی های  گیاه شناسی، فیزیولوژی و بیوشیمیایی هر نخل ضرورت دارد.

ارقام مختلف خرما پس از هزاران سال بر اساس انتخاب اصلح نهال بهبود یافته اند. فقط ارقامی که ویژگی های مطلوبی نظیر زودرسی، دیر رسی، بازده محصول، مقاومت در برابر شوری، بیماری، آفت ها، رطوبت و .. دارند، تکثیر می شوند.

انواع و ارقام اصلی خرمای تولیدی هر منطقه نیز از نظر صادرات اهمیت دارد. برخی از ارقام خرمای ایران از قبیل خرمای شاهانی جهرم، خرمای مضافتی و کبکاب، بسیار مرغوب هستند و از بهترین خرما های جهان محسوب می شوند.

در آمریکا محصول تجارتی خرما بیش از ۵ رقم نیست. در ۷۵ درصد از مناطق آن خرمای دیگلت نور کاشته می شود و ۱۰ درصد از مناطق آن به کشت خرمای خضراوی، زاهدی، حلاوت و نایت اختصاص یافته است. بطور کلی شش نوع مختلف درخت خرمای تجارتی در جهان وجود دارد که به تفصیل به شرح ذیل می باشند:

• خرمای دیگلت نور

دانه این خرما نیمه شفاف است. ارزش آن به دلیل بزرگی اندازه آن، رنگ روشن، طعم خوب و کیفیت عالی آن است. این نوع خرما برای رسیدن کامل نیاز به آب و هوای گرم و باران کافی دارد.

• خرمای زاهدی

رقم خرما زاهدی رشد بسیار خوبی داشته و از دسته خرما های مقاوم محسوب می شود. خرما زاهدی در کشور ایران و عراق کشت و برداشت می شود.

• خرمای خضراوی
• خرمای حلاوی

خرمای حلاوی به معنی شیرین است. این رقم از خرما از بزرگترین ارقام تجارتی خرما در جهان است. رنگ این نوع خرما روشن بوده و دارای میوه ای نرم می باشد. محل اصلی رویش آن در بصره عراق است و از آنجا به دیگر نقاط برده می شود. میوه آن کاملا شیرین اما طعم آن گس می باشد.

• خرمای سایر

خرما سایر یکی از ارقام خرمای تجارتی جهان است که دارای محصول فراوانی می باشد. اگرچه کیفیت میوه آن زیاد خوب نیست، اما قادر است شرایط بد آب و هوایی را تحمل کند. طعم آن بسیار شیرین بوده و دارای ۳ الی ۴ سانتی متر طول و ۱٫۹ تا ۲٫۲ سانتی متر پهنا دارد.

• خرمای مجول

خرمای مجول که نام علمی آن خرمای مجهول می باشد، به معنای ناشناخته بوده و یکی از ارقام خرمای صادراتی مراکش است. میوه خرمای مجول دارای طعم جالب و لذیذی می باشد.

بیشترین ارقام خرمای نامبرده شده از سال ۱۹۰۰ در آمریکا شناخته شده اند. غیر از این ارقام، ارقام دیگری نیز وجود دارند که عبارتند از:

1. خرما دیوک: این نوع از خرما در مصر و عربستان صعودی کشت می شود.
2. خرما حیانی: این نمونه از خرما در مصر و اطراف دلتای نیل کشت می شود.
3. خرما کبکاب: خرما کبکاب در جنوب کشور ایران کشت می شود.
4. خرما خستاوی: این نوع از خرما در کشور ایران و کشور عراق (بغداد) کشت می شود.
5. خرما مکتوم: این خرما در کشور عراق کشت می شود.

مشخصات ارقام خرما در ایران

خرما استعمران

خرمای استعمران که تحت نام سایر نیز شناخته می شود، ارزش تجارتی زیادی دارد و یکی از فراوان ترین خرما های استان خوزستان را تشکیل می هد. خرمای استعمران از نظر صادرات یکی از مهمترین ارقام است و از دسته خرمای نیمه خشک بشمار می رود. این رقم دیر رس بوده و با محصولی نسبتا فراوان دارد.

وزن میوه خرما استعمران ۷٫۲ میلی گرم و وزن هسته آن ۰٫۸ گرم می باشد. شکل آن کشیده و رنگ خارک آن زرد بوده و رنگ میوه آن قهوه ای می باشد. در عراق نوعی خرمای سایر وجود دارد که از نوع خرمای نرم است و رنگ آن قرمز مایل به رنگ قهوه ای تیره می باشد.

خرما زاهدی

ارقام خرما زاهدی نسبتا در تمام استان های خرما خیز ایران، کم و بیش کاشته می شود اما بیشترین حجم تولید آن در استان فارس و استان بوشهر می باشد. خرما زاهدی از دسته خرماهای صادراتی ایران است. خرما زاهدی جزء خرما های خشک طبقه بندی می شود و رقمی دیر رس بوده و مقدار ریزش آن زیاد است.

این هم بخوانید: مشخصات کامل خرما زاهدی

رنگ خارک آن زرد، شکل میوه کوتاه و ضخیم و یکنواخت و رنگ میوه قهوه ای روشن است. رقم خرما زاهدی در شهرستان های قیروکارزین، برازجان، کازرون، فیروزآباد، بوشهر، جهرم، لار، اهواز، خرمشهر و نیز در کشور های عراق و آمریکا کاشته می شود.

خرما پیارم

خرمای پیارم در شهرستان های حسن آباد کازرون، اطراف داراب، حاجی آباد هرمزگان، بندرعباس و فورک و کرمان کاشته می شود. این رقم خرما از ارقام خشک محسوب می شود و کیفیت میوه آن مطلوب می باشد.

خرما خاصویی

خرمای خاصویی رقمی مرغوب است و میوه ای بسیار شیرین دارد. رنگ میوه خرما خاصویی قرمز و اندازه آن کوچک است. در استان فارس به این رقم خرما خاصی می گویند. خرما خاصویی دارای قابلیت نگهداری بسیار بالایی دارد.

خرما ربی

ارقام خرما ربی یکی از رقم های مرغوب استان سیستان و بلوچستان می باشد. این خرما در ایرانشهر، زابل چابهار و سراوان کاشته می شود. میوه این رقم از خرما بزرگ بوده و به رنگ قرمز می باشد. رطب خرما ربی سبز رنگ است. این رقم در ایرانشهر و زابل از نظر مرغوبیت عالی و در چابهار و سراوان خوب است.

خرما شاهانی

خرمای شاهانی یکی از ارقام مهم در شهرستان جهرم واقع در استان فارس و از دومین خرمای ایران بشمار می رود. رقم شاهانی از دسته خرما های نرم محسوب می شود. رنگ رطب خرما شاهانی قهوه ای و طلایی و خلال آن زرد می باشد. این نوع از خرما دارای طعمی شیرین و متوسط عملکرد محصول هر نخل ۱۰۰ الی ۱۲۰ کیلو گرم است. رقم خرما شاهانی در نخلستان شهرستان جهرم می باشد.

خورموج، فسا، بندرعباس، لار، میناب، فیروزآباد و حاجی آباد فورک نیز کاشته می شود. رنگ میوه خرما شاهانی زرد مایل به قهوه ای می باشد. میوه خرما شاهانی کشیده و نوک باریکی دارد. رقم خرمای شاهانی از نمونه دیر رس ارقام خرما استان فارس محسوب می شود.

خرما مضافتی

خرمای مضافتی در استان های کرمان، سیستان و بلوچستان و بم از مهمترین ارقام خرما محسوب می شود. خرما مضافتی بطور کلی جزء سومین خرمای مهم ایران از نظر میزان کاشت محسوب می شود و دارای میوه ای پهن می باشد. محصول این رقم نسبتا زیاد و از دسته خرما های تر می باشد.